تحقیق پرونده هسته ای و معادلات جدید

با پایان یافتن مهلت مقرر در قطعنامه سازمان ملل برای توقف كلیه فعالیت های هسته ای ایران و عدم تمكین متقابل ایران، انتظار برای سرانجام این پرونده به مرحله جدیدی رسیده در واقع دو طرف مهم درگیر در این پرونده، ایران و غرب، تمام تحركات و اقدامات خود را در جهت عكس خواسته طرف مقابل به انجام رسانده و در این مسیر تا جایی كه امكان داشت و شرایط منطقه ای و جهانی اجازه می داد پیش رفته اند. ایران چرخه غنی سازی اورانیوم را تكمیل و مجتمع آب سنگین اراك را افتتاح كرده و در مقابل غرب نیز طی یك دوره لابی فشرده با روسیه و چین موفق شده پرونده ایران را به شورای امنیت بكشاند. اما در عمل وضعیت فعلی بسیار آرام تر از چیزی است كه انتظار آن می رود و مجموعه حركات و تحركات تبلیغاتی و اجرایی بلوك غرب نشان از شكل گیری یك اقدام جدی و خشن علیه ایران ندارد.وضعیت فعلی بنا به دلایل عدیده بیانگر یك وضعیت نگران كننده و خشونت بار علیه ایران نیست. درباره اینكه چرا چنین شرایطی شكل گرفته و به چه دلایلی به رغم عدم تمكین ایران به خواسته های غرب و وجود قطعنامه روشن علیه آن، فضا به سمت خشونت پیش نمی رود، می توان موارد مهم و متعددی را مورد توجه قرار داد، كه به نظر می رسد برای تحلیل ماجرا و ارائه چشم انداز نسبتا روشن به پایان آن لازم است برخی از موارد بررسی شده با نگاه به تجربه و شیوه عملكرد طرفین طی سال های اخیر، افق روشن تری را از نهایت ماجرا و چگونگی فیصله پیدا كردن و یا نكردن نهایی آن ترسیم كرد. در تحلیل شرایط امروز اولین موضوعی كه باید مورد توجه قرار گیرد، توازن قوا در بعد منطقه ای است. اما به نظر می رسد مهم ترین عامل تاثیرگذار در شرایط امروزین پرونده هسته ای میزان قدرت و نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه، جهان اسلام و عرب است كه موجب شده است معادلات در این چارچوب در جهت منافع ایران به هم بخورد. در واقع صحبت درباره اینكه سیاست علم قدرت و تاثیرات آن است بحثی وجود ندارد. وقتی ما از سیاست صحبت می كنیم، منظور چگونگی حفظ، تداوم و افزایش قدرت و روش های مختلف برای این فرآیندها است. اما مشكل در اینجا است كه تعریف همین مفهوم اولیه ساده نیست و نیاز به پیش فرض ها و شواهد متفاوتی دارد. در واقع قدرت به رغم آنكه لغتی آشنا و ملموس برای آحاد جامعه است، در عمل مفهومی ذهنی و غیرقابل تعریف و شاید به كلامی بهتر با تعریفی مشكل و مرحله ای است. به بیان دیگر هر وقت ما از قدرت سخن می گوییم مرادمان از این مفهوم، میزان توانایی عناصر و فعالان مختلف در عرصه های داخلی و بین المللی برای تاثیرگذاری در افعال و اعمال دیگران است. یعنی قدرت میزان توانایی افراد، سازمان ها، كشورها و به طور كلی تمام افراد و نهادهای داخلی و بین المللی در تاثیرگذاری بر اعمال سایر فعالان متناظر در سیاست داخلی و خارجی است. اما یك فعال سیاسی در عرصه بین المللی چرا باید از فعالی دیگر تاثیر بپذیرد. این موضوع می تواند دلایل مختلف و متفاوتی داشته باشد. بدیهی است ترس یكی از مهم ترین عوامل تاثیرپذیری فعالان از یكدیگر است و نیازی به گفتن نیست كه به ویژه در عرصه بین المللی و با توجه به فقدان قواعد موضوعه و لازم الاجرا و میزان اندك و ناكافی نظارت بر فعالان این عرصه، ترس یكی از مهم ترین عوامل تاثیرگذاری یك عنصر حقوقی بر عناصر دیگر است. چنان كه در طول تاریخ بشری همواره قدرت نظامی مهم ترین عامل تعیین كننده در شكل گیری قواعد نظام بین الملل بوده است. اما از سوی دیگر فعالان نظام بین الملل نیز با توجه به تصمیم گیری در فضایی متغیر و عقلانی و با توجه به عوامل داخلی و خارجی متعدد، به ویژه در زمان فعلی، موارد متعدد دیگری را برای تصمیم گیری و میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری بر سایر فعالان در نظر گرفته و براساس آن عمل می كنند، چنانچه با نگاهی به شكل رفتار كشورها در عرصه سیاست بین الملل می توان دریافت كه دولت ها در جهان امروز كمتر براساس ترس و بیشتر به علت منافع، آینده نگری فضای داخلی، منطقه ای و بین المللی تصمیم گیری و عمل می كنند. با در نظر گرفتن موارد فوق می توان نگاهی به شرایط ویژه امروز منطقه انداخته و متعاقب آن جایگاه ایران و رقبای فرامنطقه ای آن را در سلسله مراتب قدرت منطقه ای در خاورمیانه پس از جنگ اسرائیل با لبنان مورد بررسی قرار داد. حمله اسرائیل به لبنان و مقاومت حساب شده و غیرقابل تصور حزب الله در برابر ارتش منظم اسرائیل اعتباری را در افكار عمومی منطقه برای این گروه پدید آورد كه كمتر قابل تصور بود. در واقع با توجه به تجربیات ناخوشایند اعراب در رویارویی های گذشته با اسرائیل، ناكامی این كشور در رسیدن به اهداف اعلام شده خود در نبرد با لبنان، موجب شد كه حزب الله اعتبار نوینی را در افكار عمومی منطقه كسب كند. این مقبولیت هر چند با توجه به ساختار سیاسی حاكم در خاورمیانه، در كوتاه مدت امكان بروز نخواهد داشت، اما در میان مدت و بلندمدت باعث هماهنگی بیشتر مواضع جهان اسلام با ایران خواهد بود. در واقع با توجه به اهمیت ایران در جهان شیعه و ایده سیاسی رایج در آن، گروه های اسلامگرای شیعی در خاورمیانه در موضع گیری هایشان به دیدگاه های ایران نظر داشته و به طور كلی همراه و هماهنگ با ایران حركت می كنند. در این شرایط افزایش مقبولیت حزب الله و رهبر آن در منطقه و نفوذ بیش از پیش این گروه سیاسی نظامی در افكار عمومی جهان اسلام و عرب موجب پیش آمدن معادلات قدرت نوینی در عرصه سیاسی منطقه شده است كه این شرایط نوین بی تردید تاثیر خود را در شكل عمل و چگونگی واكنش دول غربی نشان می دهد. موضوع دیگری كه البته به میزان كمتر در شرایط فعلی نقش خود را ایفا می كند فقدان دلایل حقوقی و منطقی كافی و متقن از فعالیت هسته ای ایران است. در واقع هر چند معادلات و قواعد حقوقی جهانی همواره در سایه معادلات قرار گرفته و مجال كافی را برای نقش آفرینی پیدا نكرده، اما تحولات ۱۵ساله اخیر و شرایط سیاسی جهان پس از تجزیه بلوك شرق موجب شده است ارزش ها و مفاهیم عرفی و اخلاقی اهمیت بیشتری در شكل بندی معادلات جهانی داشته باشند. به بیان دیگر نهادهای حقوقی جهانی همچون سازمان ملل هر چند همواره به معادلات قدرت توجه داشته و شرایط سیاسی را در تصمیم گیری هایشان لحاظ كرده اند، اما این نهادها در نهایت ریشه حقوقی و عدالت محور خود را فراموش نكرده و در هر حالت و در صدور هر قطعنامه ای ناچار به تاكید بر دلایل متقن و مشخص بین المللی هستند. در این مسیر نگاهی به سیر وقایع گذشته مشخص می سازد، سازمان ملل وقتی قاطعیت و توان كافی برای برخورد با وقایع را در خود دیده كه همچون بحران عراق و یا یوگسلاوی دلایل قطعی و غیرقابل انكار برای محكومیت و تخلف یك طرف از موازین انسانی و دلایل عرفی و قانونی وجود داشته و یك عضو جامعه جهانی قواعد بین المللی مورد پذیرش همه را به روشنی به چالش كشیده باشد. اما در سایر موارد كه یافتن چنین دلایلی ممكن نبوده، عملا سازمان ملل در پیروی از قدرت های بزرگ تعلل كرده و اقدام قاطعی را انجام نداده است. مقایسه عملكرد شورای امنیت و نحوه برخورد آن با بحران عراق در دهه ۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی كه هر دو حمله به عراق یكی با مجوز و دیگری بدون مجوز سازمان ملل بود، می تواند نشانگر مشی نسبتا عدالت محور و قانونمند نهادهای بین المللی همچون سازمان ملل باشد.در این شرایط فقدان دلایل حقوقی و محكمه پسند علیه ایران و نبودن دلیلی قاطع برای محكومیت ایران برای فعالیت غیرمجاز هسته ای عاملی بوده كه برخورد با ایران را از مجرای شورای امنیت با مشكلات جدی مواجه كرده است. این موضوع وقتی در كنار توان تازه یافته ایران در منطقه قرار گیرد برخورد با ایران را در صحنه عمل دست نیافتنی تر می كند، به نحوی كه نه تنها برخورد نظامی از برنامه كار خارج شده بلكه تهدیدات آن هم در سطح نازل آن، به رغم اشاره صریح در قطعنامه ۱۶۹۶ شورای امنیت، با تردیدهای جدی روبه رو است، در این راستا اگر شرایط امروز پرونده هسته ای با وضعیت آن در سال های پیش مقایسه شده و عملكرد ایران در هر دو مقطع با میزان تهدیدات موجود سنجیده شود، می توان تحلیلی صائب از تغییر وضعیت بین المللی به دست آورد. در واقع به رغم غیرقابل مقایسه بودن توان سخت افزاری ایران با مجموعه غرب، شرایط سیاسی منطقه، توان ایدئولوژیك و حقانیت حقوقی ایران موجب شده كه معادلات قدرت منطقه ای به میزان زیادی كم اثر شود و روند حوادث سیر مطلوب را در جهت خواست ایران طی كند.در نهایت می توان گفت برخلاف آنچه ابتدا پیش بینی می شد، شرایط پیش آمده بیش از همه وضعیت را برای مذاكره و حل وفصل نهایی تمام مسائل پشت میز مذاكره آماده كرده است. در واقع به رغم تمام برخوردهای پیش آمده، توازن قوا در ابعاد منطقه ای در كنار حقایق جهانی و وضعیت پرونده هسته ای شرایطی را فراهم آورده كه به نظر می رسد با كمی درایت، هوشیاری و البته اندكی انعطاف می توان از وضعیت پیش آمده برای حل وفصل تمام مسائل با جهان غرب سود برد. به بیان دیگر سیر پرونده هسته ای در بستر زمان چنان بوده كه عملا این موضوع به عامل مناسبی جهت ابطال تئوری های قدرت محور و خشونت طلب عناصر اصلی طراح و مجری سیاست خارجی آمریكا تبدیل شده است كه می توان امیدوار بود با حل وفصل مطلوب و مثبت مسئله برای هر دو طرف، تفكرات خشونت طلب از حالت فعلی نیز منزوی تر شوند. در این شرایط ارائه چهره ای قابل اعتماد و مسئولیت پذیر از ایران و اجتناب از هرگونه عمل تنش زا و تهدیدكننده، مكمل نتایجی خواهد بود كه سیاست خارجی ایران تاكنون به دست آورده است. دستاوردهایی كه بدون هیچ منبع نظامی و فقط با تقویت ایدئولوژی و اعتبار افزون تر ایده های بنیادی نظام سیاسی ایران حاصل شده است و مجریان سیاست خارجی ایران وظیفه دارند كه با اجتناب از هرگونه تحرك تهدیدكننده، نظامی و تنش زا زمینه های لازم را برای رفع نگرانی افزون تر طرف های غربی فراهم آورده و با مدیریت مطلوب ماجرا، سرانجام پرونده را به نفع خود، منطقه و صلح جهانی رقم زنند ..

تـوضـیـحــاتِ فـایــل :

– این فایل با فرمت word ( قابل ویرایش ) در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
– تعداد صفحات : 108
– قابل ارائه و مناسب بعنوان تحقیق کلاسی