پاورپوینت فصل دوم زیست شناسی کلاس یازدهم

اکنون که این متن را می خوانید، چشم های شما، پیام های بینایی را به مغز ارسال می کنند. وقتی به صفحۀ کتاب دست می زنید، اطلاعاتی از پوست به دستگاه عصبی مرکزی می رسد. در این حالت، دستگاه عصبی از وضعیت نشستن شما و میزان اکسیژن خون شما نیز آگاه است.
بدن چگونه اطلاعات گوناگون را دریافت می کند و به آنها پاسخ می دهد؟
چرا گاهی تماس ساعت یا عینک با پوست خود را احساس نمی کنیم؟
چرا فردی که تحت عمل جراحی قرار دارد، دردی احساس نمی کند؟
 چرا برخی جانوران می توانند اطلاعاتی را دریافت کنند که ما بدون استفاده از ابزار مناسب، نمی توانیم آنها را درک کنیم؟
تعریف:
گیرندۀ حسی، یاخته یا بخشی از آن است که اثر محرک را دریافت کرده، می تواند آن را به پیام عصبی تبدیل کند.
 صدا، فشار، اکسیژن، گرما و نور نمونه هایی از این محرک ها هستند که هر کدام گیرندۀ ویژه ای را در بدن تحریک می کنند
انواع گیرنده حسی
گیرنده های حسی انسان گوناگون اند؛ ولی می توان آنها را براساس نوع محرک، در پنج دسته کلی طبقه بندی کرد: گیرنده های مکانیکی، شیمیایی، دمایی، نوری و درد.
گیرنده چگونه اثر محرک را دریافت و به پیام عصبی تبدیل می کند؟
در فصل قبل با چگونگی ایجاد پیام عصبی در یاخته های عصبی آشنا شدید. عوامل گوناگونی مانند تغییر شکل در اثر فشار، مواد شیمیایی و تغییر دما، نفوذپذیری غشای گیرنده به یون ها و در نتیجه پتانسیل غشای آن را تغییر می دهند.
شکل 1، یک گیرنده فشار پوست را نشان می دهد.این گیرنده انتهای دارینه (دندریت) یک نورون حسی است که درون پوششی چند لایه و انعطاف پذیر از نوع بافت پیوندی قرار دارد. فشرده شدن این پوشش، رشتۀ دندریت را تحت فشار قرار می دهد و در آن تغییر ایجاد می کند.در نتیجه کانال های یونی غشای گیرنده، باز و پتانسیل الکتریکی غشا تغییر می کند. به این ترتیب در دندریت پیام عصبی ایجاد و به دستگاه عصبی مرکزی ارسال می شود.
گیرنده ها سازش پیدا می کنند
شاید توجه کرده باشید که بوی غذا یا عطر را پس از گذشت مدتی، دیگر احساس نمی کنیم. در این حالت، آیا مولکول های بودار در محیط کم می شوند، یا گیرنده های بو درست کار نمی کنند؟
وقتی گیرنده ها مدتی در معرض محرک ثابتی قرار گیرند، پیام عصبی کمتری ایجاد می کنند، یا اصلاً پیامی ارسال نمی کنند. این پدیده را سازش گیرنده ها می نامند.
سازش گیرنده ها چه فایده ای دارد؟
پدیدۀ سازش گیرنده های فشار پوست، موجب می شود وجود لباس را روی بدن حس نکنیم. در این حالت، اطلاعات کمتری به مغز ارسال می شود. در نتیجه مغز می تواند اطلاعات مهم تری را پردازش کند.
مثال های دیگری از سازش گیرنده ها را که تجربه کرده اید بیان کنید …