موانع تکوین دولت مدرن و توسعه اقتصادی در ایران بحث نظریه های دولت

در مورد دولت، چگونگی کارکرد آن، مکانیزم های درونی آن و رابطه آن با سایر نهادهای جامعه نظریه های مختلفی مطرح شده است که مهمترین آنها عبارتند از نظریه های کثرت گرایی، نخبه سالاری، مارکسیسم، گزینش اجتماعی ، نهادگرایی و فراساختارگرایی. این فصل به بررسی اجمالی نظریه های فوق اختصاص داده شده است. علاوه بر این موارد، طی چند دهه گذشته نظریه پردازان متعددی نیز نهاد دولت را از منظر فمینیسم و محیط زیست بررسی نموده اند که در اینجا به آنها نپرداخته ایم.

کثرت گرایی

به لحاظ معرفت شناسی، پایه نظریه کثرت گرایی در نفی یکتایی و پذیرش این امر است که در امور سیاسی و اجتماعی اساسا حقیقت، یکتا، مطلق، همه جانبه و فراگیر نیست. در اروپا کثرت گرایی در واکنش به دولتهای مطلقه و درایالات متحده آمریکا در روند محدود کردن قدرت دولت در قانون اساسی شکل گرفت.

برای کثرت گرایان اولیه مانند کول، فیگیس و لاسکی، کثرت گرایی یک نظریه ارزشی است که نشان میدهد جامعه میبایست چگونه سازمان داده شود تا بتواند آزادی و عدالت اجتماعی را تامین کند. اساس کلیه نظریه های کثرت گرایی این اندیشه است که در امور سیاسی و اجتماعی کثرت و تنوع مطلوب است زیرا مانع از سلطه یک اندیشه واحد بر جامعه میشود. به عبارت دیگر، قدرت میبایست در جامعه پراکنده باشد و میبایست از تمرکز آن در نهاد دولت جلوگیری نمود. به اعتقاد نیکولس مکتب کثرت گرایی انگلیس دارای سه اصل است:

1. آزادی بالاترین ارزش سیاسی است و مطمئن ترین روش برای حفظ آن عبارت است از عدم تمرکز و پراکنده بودن قدرت در درون جامعه
2. واحد تشکیل دهنده جامعه، گروه اجتماعی است
3. اندیشه حاکمیت دولت بر جامعه مضر بوده، میبایست آنرا رد کرد

در واقع، نظریه کثرت گرایی از مکتب لیبرالیسم برخاسته است. با این تفاوت که کثرت گرایی، فردگرایی لیبرایسم را نمی پذیرد، بلکه معتقد است که عنصر اولیه و تشکیل دهنده ساختار سیاسی جامعه، گروه اجتماعی است، نه فرد. زیرا فرد در خارج از گروه اجتماعی فاقد مفهوم است. برای کثرت گرایان هویت گروهی و اینکه گروههای اجتماعی چگونه در ساختار سیاسی نمایندگی میشوند و در آن مشارکت میکنند، دارای اهمیت کلیدی است. براساس نظریه کثرت گرایی قدرت دولت میبایست محدود گردد و راه مطلوب آن تقسیم و واگذاری قدرت به گروه های اجتماعی است.

نظریه کثرت گرایی در روند تکامل خود از یک نظریه ارزشی به یک نظریه علمی و رفتاری تبدیل گشت که هدف آن توصیف و ارزیابی این مطلب است که قدرت سیاسی در جامعه عملا چگونه تقسیم شده و عملکرد شیوه تقسیم و ساختار مربوطه چگونه است. آرتور بنتلی، بنیانگذار مکتب کثرت گرایی آمریکا سهمی عمده در این روند برعهده داشت.

از دید کثرت گرایان مدرن، مانند دال، نهاد دولت در کشوری مانند ایالات متحده آمریکا، مجموعه ای پیچیده از مراکز قدرت متعدد است بطوریکه هیچیک از مراکز قدرت نمیتواند به تنهایی حاکم بر کلیه امور باشد. در این چارچوب قدرت گروه های نیرومند همواره توسط سایر گروه ها محدود و کنترل میشود به نحوی که گروه حاکم هیچگاه نمیتواند سیاست و برنامه های خود را بدون مشورت و مصالحه با سایر گروه ها به اجرا بگذارد. ازاین منظر، برای شناخت لیبرال دموکراسی های مدرن غرب میبایست به سه مشخصه اصلی توجه داشت: اول، مرکزیت گروه های اجتماعی در ساختار سیاسی، دوم، چگونگی تقسیم قدرت در بین گروه های اجتماعی و سوم، میزان اشتراک نظر بین گروه های اجتماعی. از دید کثرت گرایان مدرن، اصول اساسی ساختار سیاسی ایالات متحده آمریکا توسط اکثر گروه های اجتماعی پذیرفته شده است. لذا، رقابت و تنشهای سیاسی نه بر سراصول و مرزهای سیستم، بلکه بر سر چگونگی تقسیم قدرت در درون سیستم است. در واقع، کثرت گرایان مدرن نهاد دولت در لیبرال دموکراسی های غرب را به یک پدیده خنثی و بدون ضرر تبدیل کردند که بنا به ساختار خود اساسا نمیتواند کانون انباشت قدرت مطلق باشد. زیرا وجود مراکز قدرت متعدد که هیچیک از حق حاکمیت برخوردار نمیباشند، قدرت را محدود و مشروط میسازد …

تـوضـیـحــاتِ فـایــل :

– این فایل با فرمت word ( قابل ویرایش ) در اختیار شما قرار خواهد گرفت
– تعداد صفحات : 37
– قابل ارائه و مناسب بعنوان تحقیق کلاسی